Populariteit

    Wat maakt kinderen populair onder leeftijdgenoten? In onderzoek zijn talrijke karakteristieken naar voren gekomen, die daaraan bijdragen. Een deel ervan is samen te vatten onder de noemer ‘sociale sensitiviteit’: zulke kinderen leggen makkelijk contact, kunnen samenwerken, houden rekening met een ander en kunnen zich in een ander verplaatsen.
Dat laatste kent moeilijkheidsgraden, die tegenwoordig vallen onder het begrip theory of mind, vaak afgekort tot ToM. Het gaat dan om inzicht in wat een ander kan weten.
Driejarigen gaan er nog vanuit dat een ander hetzelfde weet als zijzelf en kunnen dan ook niet begrijpen waarom die ander iets anders doet dan zij. De meeste zesjarigen kunnen dat wel. ‘Ik weet wel waar het poppetje is verstopt maar Dennis niet en daarom zoekt hij op de verkeerde plaats’.
Daarna wordt het redeneren almaar moeilijker, want die ander kan ook weer over een derde denken. Ergens tussen negen en tien jaar beginnen kinderen ook dat te kunnen volgen: ‘Dennis denkt dat Pieter weet dat het poppetje daar is verstopt en dáárom vindt hij Pieter stom dat hij ergens anders zoekt’.  Maar ook op zichzelf terugslaand: ‘Roos weet niet dat ik weet dat Maja dacht dat ik niét wist dat zij dat poppetje had verstopt.’
Dit type inzicht is buitengewoon belangrijk bij het beoordelen en begrijpen van iemands gedrag.
Uit een meta-analyse van twintig onderzoeken onder ruim 2000 kinderen tussen twee en tien jaar van over de hele wereld, blijkt dat kinderen die in dit aspect van de ToM goed zijn populairder zijn onder leeftijdgenoten dan kinderen die zulke inzichten (nog) niet hebben. Bovendien zijn zij beter in het onderhouden van vriendschappen. Het verband bleek sterker voor meisjes dan voor jongens. De onderzoekers veronderstellen dat dit komt doordat meisjes onderling een grotere intimiteit hebben dan jongens.

(Bron: Virginia Slaughter e.a. Meta-Analysis of Theory of Mind and Peer Popularity in the Preschool and Early School Years, Child Development online, 15 april, 2015)

(Deel II Hoofdstuk Klasgenoten Populariteit)