Gezin als duiventil

    Broertjes en zusjes heb je niet voor het kiezen. Dat geldt voor kinderen uit één gezin en nog veel meer voor kinderen in samengestelde gezinnen. Ouders brengen kinderen mee uit eerdere huwelijken of relaties en hopen weer een nieuw ‘gewoon’ gezin te vormen. Maar vaak ontstaan problemen. Onderzoek daarnaar is meestal gericht op de relatie tussen de ouders en tussen de ouders en hun eigen dan wel ‘nieuwe’ kinderen. Weinig is systematisch onderzocht naar hoe de kinderen onderling reilen en zeilen.
In Denemarken heeft men daar nu onderzoek naar gedaan met behulp van diepte-interviews en gefilmde observaties van alledaagse situaties. Het blijkt dat het hard werken is voor kinderen om een vorm te vinden voor het omgaan met elkaar. Het gaat niet alleen om het samen in één gezin wonen, minstens zo ingrijpend is het dat de kinderen vaak via bezoekregelingen ook een leven hebben bij de andere ouder, met soms ook andere kinderen. Een leven waar de thuisblijvende kinderen buiten staan. Kinderen die trouwens misschien helemaal niet thuis blijven, maar naar hun eigen andere ouder gaan. Het nieuwe gezin als duiventil.
Als de ex-partners nog steeds conflicten hebben wordt weinig of niet gepraat over wat de kinderen tijdens zulke bezoeken beleven. Maar het bleek bijvoorbeeld dat het ze emotioneel raakt als de gezinseenheid wordt doorbroken als een broer of zusje om het andere weekend weg is naar dat andere leven. Niet alleen voor het achtergebleven kind, ook voor het vertrekkende kind is het aanvankelijk een krachttour hier een evenwicht in te houden. En hoe meer kinderen erbij betrokken zijn des te ingewikkelder het wordt.
Maar het lukt op den duur wel. De meeste kinderen blijken weerbaar genoeg om te leren laveren tussen al die onderlinge relaties. Ze vinden een balans tussen intimiteit en afstand, continuïteit en verandering, gelijkheid en verschillen, identificatie en onafhankelijkheid. Maar dat lukt alleen als het aan de kinderen zelf wordt overgelaten! Ouders willen vaak dat alles snel goed gaat en zetten de kinderen onder druk. Zij moeten zich er juist zo min mogelijk mee bemoeien, zodat de onderlinge relaties op een natuurlijke manier langzaam kunnen groeien.

(Bron: Eva Gullov e.a. Engaging siblingships, Childhood, 22, 4, 2015, 506-519)

(Deel II Hoofdstuk Thuis, Stiefouders)