Kleine ontwikkelingspsychologie

Gekleurd en blank in kinderogen

    Het probleem van rassendiscriminatie is nooit weg maar door Black Lives Matter wordt iedereen er weer met de neus op gedrukt. Veel ouders zullen zich bijvoorbeeld afvragen wat zij in ’s hemelsnaam kunnen doen om bij hun kinderen rasvooroordelen te voorkomen.

Uit een Amerikaans onderzoek onder een representatieve groep van 600 ouders, van wie de helft gekleurd en de helft blank bleek dat de algemene opvatting is dat je hierover pas met kinderen moet praten als ze een jaar of vijf zijn.
Een beetje onder het motto ‘geen slapende honden wakker maken’.
Maar het is de vraag of die honden wel slapen. Misschien kijken ze door hun oogharen echt wel rond.

Zo is bekend dat babies al onderscheid maken tussen gekleurde en blanke mensen. Zo maar even voorbeeld: zwarte babies in Ethiopië keken langer en intenser naar foto’s van donkere mensen dan naar die van blanken. Hetzelfde onderzoek met blanke babies in Israel liet het tegenovergestelde zien. Dit hoeft niets te maken te hebben met een (aangeboren) voorkeur voor het eigen ras, maar alles met de vertrouwdheid met het soort gezicht van degenen die voor hen zorgen. Het zou interessant zijn dergelijke proefjes te herhalen met zwarte baby’s die door blanken worden verzorgd en blanke met zwarte verzorgers. Maar het verschil wordt in ieder geval gezien.

Peuters en kleuters, zo zeggen de onderzoekers, zijn goede waarnemers en  bedenken allerlei oplossingen om de wereld om hen heen voor zichzelf begrijpelijk te maken. Ook als het gaat om opvallende verschillen in huidskleur. Ideetjes die vaak fantasierijk zijn, maar die zich ook hardnekkig kunnen vastzitten en negatief kunnen nawerken. 

Zij pleiten er dan ook voor dat ouders al bij de eerste peutergesprekjes het gekleurd-blank onderwerp als het zo uitkomt betrekken. De huidige samenleving is zo gemengd dat het haast onnatuurlijk is daar niet over te praten. Over hoe je dat dan moet doen laten ze zich niet uit. Maar ze zijn wel stellig in hun overtuiging dat je er niet mee komt door te zeggen ‘Iemands kleurtje doet er niet toe’ of ‘Van binnen zijn we allemaal hetzelfde’ of ‘Nee, daar hoor je niet naar te kijken’. Zij noemen dat ‘schadelijke kleurenblindheid’. 

Met kinderen praten over de verschillen in uiterlijk zet niet aan tot negatieve discriminatie. Mensen zijn gelijkwaardig maar niet gelijk.
‘If  we wait until a child is old enough to ask a tough question about te history  of racial violence, than is will be much harder tot talk about if there haven’t been any meaningful discussions about race earlier in life’.

(Bron: Jessica Sullivan e.a. Adults delay conversations about race because they underestimate children’s processing of race, Journal of Experimental Psychology: General online, 6 augustus 2020)

(Deel I Hoofdstuk Sociale ontwikkeling Mensenkennis)

Zeuren voor het goede doel

    Kinderen die eindeloos kunnen zeuren en zanikken om hun zin te krijgen maken hun ouders soms zo wanhopig dat zij maar toegeven om er maar vanaf te zijn, ook al gaat het om iets dat zij liever niet willen.

Onderzoekers op het gebied van advertentie en marketing weten daar alles van en maken er ook gebruik van. Op slimme manieren weten zij vooral dit soort kinderen via reclame te bereiken, zodat die bij ouders gaan zeuren om bijvoorbeeld bepaald speelgoed of games. 

Dit bracht Amerikaanse onderzoekers op het gebied van gezonde eetgewoonten op een idee. Hoeveel kinderen aan hun onderzoek meededen wordt niet vermeld, maar het moeten er veel zijn geweest. Het gaat namelijk om jonge kinderen die Head Start programma’s volgen voor kinderen uit laag-opgeleide milieus. Jaarlijks doen in de VS een miljoen kinderen daaraan mee. Het onderzoek werd gedaan in zeven Head Start centra, in twee staten.

De kinderen kregen een jaar lang wekelijks les met behulp van het Together We Inspire Healthy Eating programma. De bedoeling was dat dit via de kinderen van invloed zou zijn op wat zij thuis te eten kregen en ouderlijke eetgewoonten in het algemeen. Via vragenlijsten werd bij kinderen de mate van ‘pesterpower’ (deze term komt uit de reclamewereld) gemeten, de mate waarin zij door zeuren bij hun ouders gedaan krijgen wat zij willen.

Toen werd nagegaan of en hoe de eetgewoonten thuis waren veranderd bleek dit significant vaak te zijn gelukt bij kinderen die hoog scoorden op de pesterpower-ladder.

Onderzoekers zijn van mening dat deze op zichzelf toch wat vervelende eigenschap heel goed kan worden ingezet voor dit goede doel!

(Bron: Taren Swindle e.a. Pester Power: Examining. Children’s Influence as an Active Intervention Ingredient. Journal of Nutrition Education and Behaviour, 52, 8, 2020).

(Deel II Hoofdstuk Kinderzorgen Dikke kinderen)

 

Nog even op internet voor het slapen gaan

    Niet alleen volwassenen, ook opgroeiende kinderen verschillen in de mate waarin zij zichzelf als ‘locus of control’ ervaren, een begrip uit de attributietheorie. In hoeverre heb je het gevoel zelf (ten dele) greep te hebben op wat er met je en rondom je gebeurt: hoe hoog of laag is je ‘perceived control’ . Hoog is hij bijvoorbeeld bij kinderen die weten wanneer ze wel en wanneer niet moeten toegeven aan iets wat ze graag willen doen of hebben. Ze kunnen hun eigen doen en laten afstemmen op de situatie waarin ze zich bevinden. Ze vinden het niet moeilijk om te erkennen dat iets is mislukt omdat ze er zelf met de pet naar hebben gegooid. Laag is hij bij kinderen die zich moeilijk kunnen beheersen, niet kunnen ophouden met iets wat ze graag doen, ook weten ze dat eigenlijk niet zouden moeten doorgaan. Oorzaak van succes of falen niet bij zichzelf zoeken. 

Amerikaanse onderzoekers hebben dit verschil in ‘perceived control’ gelegd naast het slaapgedrag van kinderen die voor het slapengaan op internet actief zijn. Zij volgden gedurende een week 547 kinderen tussen 7 en 9 jaar, uit verschillende milieus. De ouders hielden een dagboekje bij en vulden vragenlijsten in over temperament en persoonlijkheid van hun kind. De kinderen zelf droegen een horloge  waarmee hun bewegingen werden vastgelegd, evenals de hoeveelheid licht in hun omgeving en dat informatie opsloeg over wanneer en hoe laat de kinderen insliepen.

Zoals al eerder is vastgesteld: kinderen die van hun ouders niet voor het slapengaan in bed nog even met hun smartphone bezig mogen zijn vallen vroeger in slaap en slapen langer dan kinderen die dat wel mogen. Ook in dit onderzoek werd dit verschil vastgesteld. de kinderen sliepen gemiddeld 34 minuten eerder in en sliepen 23 minuten meer.

Het interessantste aan de resultaten was dat dit verschil vrijwel geheel op rekening kwam van de kinderen met een lage perceived control. Voor kinderen met een hoge perceived control maakte het niet uit of ze wel of niet nog een uurtje op internet bezig waren.

De mogelijke verklaring is dat het dus niet zo zeer gaat om het mediagebruik als zo danig, maar of een kind zelf weet wanneer het op moet houden, bijvoorbeeld omdat het slaperig wordt. Kinderen die zo’n ‘beheersing’ niet hebben moeten volgens de onderzoekers door hun ouders geholpen worden met duidelijke regels over wanneer en hoelang ze in bed nog online mogen zijn.

(Bron: Sierra Clifford e.a. Effortful Control Moderates the Relation Between Electronic-Media Use and Objective Sleep Indicators in Childhood. Psychological Science online 23 juni 2020)

(Deel II Hoofdstuk Zelfstandig worden Locus of control)

 

Lichaamstaal en zelfvertrouwen

    Volgens Duitse onderzoekers is er een aantal lichaamshoudingen waarvan de betekenis niet wordt betwijfeld. Als iemand achterover geleund zit, met zijn armen gekruist in zijn nek en met de voeten op tafel is de kans groot dat hij geen gebrek aan zelfvertrouwen heeft. Een voorovergebogen zithouding met de handen dicht tegen het lichaam gevouwen is typerend voor iemand die onzeker is. Op basis daarvan zijn therapeutische methoden ontwikkeld voor onzekere mensen: leer hen om te beginnen een andere houding aan te nemen. De resultaten daarvan staan nog ter discussie.

Psychologen van de universiteiten van Wittenberg en Bamberg wilden onderzoeken in hoeverre de eigen lichaamshouding van invloed is op kinderen. Een groep van 108 Duitse kinderen van tien jaar werd willekeurig in twee groepen gedeeld.  Een kind uit de ene groep moest een minuut lang rechtop zitten met een open blik, vrij om zich heen kijkend. Een kind uit de andere groep zat een minuut met gebogen hoofd met de armen over elkaar. Daarna werd hen een test afgenomen over zelfvertrouwen en eigenwaarde.

Heel curieus: hoewel niets bekend was over de persoonlijkheid van de kinderen (er was geen voormeting gedaan) scoorden kinderen uit de ‘open’ houding als groep hoger dan die uit de ‘gebogen’ groep. Alsof alleen al de houding iets had bijgedragen aan hun gevoel van zelf vertrouwen.

De onderzoekers vragen zich voorzichtig af of je ook kinderen niet kunt stimuleren een lichaamshouding aan te nemen die past bij zelfvertrouwen in de hoop dat dan dat vertrouwen gaandeweg mee omhoog komt. Zij zien hier een taak weggelegd voor leraren.

(Bron: Robert Körner & Astrid Schütz. powerful and continent children through expansive body postures? A preregistered study of fourth graders. School Psychology international online, 18 mei 2020)

(Deel II Hoofdstuk Zelfstandig worden Zelfwaardering en zelfvertrouwen)

Geliefd en populair

    Er is veel research gedaan naar het geheim van geliefd zijn bij of populair zijn onder klasgenoten. Wat maakt zulke kinderen aantrekkelijk?

Geliefde kinderen zijn ondermeer extravert, sociaal vaardig, meelevend, zelfverzekerd, kunnen goed meekomen in de schoolvakken, zijn noch adressief, noch verlegen. Voor populaire kinderen gelden dezelfde eigenschappen, alleen neigen zij wél tot enige agressiviteit. 

Dit zijn maar enkele van de lijst van eigenschappen die in onderzoeksliteratuur worden genoemd.

Een groep Amerikaanse en Canadese onderzoekers misten in deze lijst één eigenschap die volgens hun ervaring ook belangrijk is: het zijn leuke, plezierige kinderen, (being fun). Het gaat niet om uitgelaten lol, maar om kleine pret en grappigheid. Ze stralen opgewektheid uit. Daarmee kunnen ze bijvoorbeeld ook goed ruzies sussen.

In een eerste onderzoek onder ruim 600 kinderen tussen negen en twaalf jaar uit Colombia werd hen gevraagd in een gestandaardiseerde lijst een rangorde aan te geven in de mate waarin zij klasgenoten ‘leuk’ (being fun) vonden.

Acht weken later vulden zij gestandaardiseerde vragenlijsten in waarmee zij aangaven welke kinderen volgens hen geliefd of populair waren.

Er bleek een duidelijk verband. Hoe hoger in de ranglijst 'leuk' hoe vaker terug te vinden in de groep 'geliefd' en 'populair'.

Het onderzoek werd herhaald onder ruim 600 kinderen uit Florida. Met dezelfde resultaten.

(Bron: Brett Leursen e.a. Being fun: An overlooked indicator of childhood status. Journal of Personality online 7 maart, 2020)

(Deel II Hoofdstuk Klasgenoten Populariteit)

 

 

Onveilig gehechte kinderen in kinderopvang

    Leidsters in kinderopvang en leerkrachten in groep 1 van de basisschool kunnen een belangrijke rol spelen in het voorkómen dat kinderen die thuis onveilig gehecht zijn in de jaren daarna onzeker, extreem verlegen en bangelijk worden. Deze relatie tussen onveilige hechting en angstproblemen is herhaaldelijk vastgesteld.

Aan het betreffende Amerikaanse onderzoek deden 769 kinderen en hun moeders mee. De aard van de gehechtheid werd getest met 36 en 54 maanden. Met zes, acht en tien jaar werden de kinderen getest op eventuele angst- en onzekerheidsproblematiek.

De leidsters werden geïnterviewd over het gedrag van het kind in de groep, met name in de relatie met haarzelf. Daarbij lag de nadruk op de mate waarin een kind aan haar ‘hing’, haar aandacht vroeg. 

Het eerste dat duidelijke naar voren kwam was dat onveilige hechting inderdaad nogal eens leidt tot latere onzekerheid, verlegenheid en angsten.

Het tweede  was dat onveilig gehechte kinderen zich veel vaker aanhankelijk, afhankelijk, aandachttrekkend gedroegen in hun relatie met leidsters dan veilig gehechte kinderen.

Maar de belangrijkste conclusie was dat de reactie van de leidsters op het gedrag van zo’n ‘kleverig’, steeds hulp zoekend kind doorslaggevend kon zijn voor de verdere ontwikkeling van problemen. Als zij daar niet of zelfs wat geërgerd op reageerde bleef het verband bestaan. Als zij daarentegen het kind met warmte tegemoet kwam en vooral als zij het voortdurend met een zacht lijntje aanspoorde om zelf dingen te durven doen was het verband voor een deel weg.

Leidsters en leerkrachten kunnen dus een belangrijk tegenwicht vormen voor moeizame moeder-kind relaties.

(Bron: Robin Neuhaus e.a. The mediating role of child-teacher dependency in the association between early mother-child attachment and behavior problems in middle childhood. Attachment & Human Development online, 17 april, 2020)

 

(Deel I Hoofdstuk Een veilige basis Veilig of onveilig gehecht)

Huid op huid

    Het is al langer bekend dat de ‘Kangeroo methode’ heilzaam kan werken bij te vroeg geboren baby’s en baby’s die te licht zijn bij de geboorte. Nadat zij uit de couveuse kunnen, draagt de moeder haar blote kind dan voortdurend tegen zich aan op haar eigen huid. Dus bloot op bloot.

Een recent onderzoek onder 33 moeder-kind paren laat zien dat hetzelfde geldt voor baby’s in het algemeen. 

De paren werden verdeeld in een onderzoeksgroep en controle groep. De moeders uit de eerste groep droegen hun baby zes weken huid op huid. De baby’s in de tweede groep werden op de ‘gewone’ manier door hun moeder verzorgd. Wel lagen zij tijdens het voeden op een speciaal, lekker kussentje.

De onderzoekers wilden weten in hoeverre de Kangeroo-methode van invloed is op de aanmaak van oxytocine, dat als ‘affectie-hormoon’ bekend staat en op cortisol dat het ‘stress-hormoon’ wordt genoemd.

Beide hormoonspiegels worden geregeld door neurofysiologische processen in de frontale hersenen.

Met drie maanden werden moeder en kind hierop getest. De oxytocine werd gemeten via hun urine. De cortisol van de baby via speeksel nadat hij of zij heel even op een milde manier aan het schrikken werd gemaakt..

Vergeleken met de moeders en baby’s uit de controlegroep werd in de onderzoeksgroep zowel bij moeder als kind een verhoogde concentratie van oxytocine gevonden. Men veronderstelt dat dat gunstig is voor de affectieve hechting tussen moeder en kind en voor de moeder een bescherming kan bieden tegen eventueel opkomende postnatale depressie. 

Wat betreft cortisol hadden de kangeroo-baby’s een evenwichtiger patroon, waarbij het vooral belangrijk is dat na een snelle verhoging door stress ook weer een snelle daling na normaal volgt als de schrik voorbij is en niet op dat hoge niveau blijft hangen. Dat laatste bleek iets vaker voor te komen bij baby’s uit de controlegroep.

(Bron: Jillian S. Hardin e.a. Parent-Training with Kangaroo Care Impacts Infant Neurophysiological Development & Mother-Infant Neuroendocrine Activity. Infant Behaviour and Development, 58, 2, 2020)

(Deel I Hoofdstuk Moeders, baby’s en vaders Kort na de geboorte)

 

 

Selfies als signaal

    Vooral meisjes zijn dol op het posten van selfies. Daarmee lopen ze het gevaar dat anderen met hun beelden aan de haal gaan en ze in de criminele pornografie terecht komen. Zij hoeven geen naaktfoto’s van zichzelf te posten, het is een kleine moeite hun hoofd te monteren op bestaande pornografische plaatjes.

Maar de behoefte is groot. Volgens sommige psychologen omdat het hen helpt in hun zoektocht naar identiteit. 

Psychologen van de universiteit van Arizona  hebben de verschillende kanten van het selfie-fenomeen onderzocht. 278 meisjes tussen de veertien en zeventien jaar vulden vragenlijsten in over  wat zij noemen ‘selfie investment’:
Hoe vaak zij selfies deelden op social media.
Hoe lang ze bezig waren met het kiezen van welke foto wel, welke niet. 
Hoe vaak ze photoshop technieken gebruikten. 
Hoe lang ze dan met het bewerken bezig waren.

Daarnaast kregen ze een vragenlijst voorgelegd om te zien hoeveel zij in het algemeen zorgen hadden over hun uiterlijk. Ook de mate van hun ‘self-objectivation’  werd vastgesteld. Dat is de mate waarin je je bezig houdt met hoe anderen je zien, de mate waarin je probeert jezelf door de ogen van anderen te bekijken. Je gaat dan over jezelf denken als een extern object dat door buitenstaanders wordt bekeken en beoordeeld. Dat gaat ten koste van je innerlijke oriëntatie op hoe je je voelt, wat je kunt en weet, wat je zou willen doen enzovoort.

Er bleek een duidelijk verband tussen selfie investment en self objectivation.

Meisjes met een hoge score op self objectivation waren ook degenen die de meeste tijd in selfies investeerden, met kiezen en bewerken.

De conclusie van de onderzoekers is dat op zichzelf beschouwd ouders zich geen zorgen hoeven te maken als hun dochter selfies maakt en met vrienden en vriendinnen deelt, zolang de selfie investment binnen de perken blijft. Maar een hoge selfie investment – als het maken en bewerken van selfies een obsessie wordt – zou een signaal kunnen zijn dat het meisje tobt over haar uiterlijk. Op de langere duur kan dat leiden tot depressies en eetstoornissen. Daarmee is het dus een belangrijk signaal voor ouders.

Ook maakt het verschil of een meisje vooral portretten van zichzelf maakt of dat het om situaties gaat waarin zij zich bevindt en de focus dus niet op haar zelf ligt.

(Bron: Larissa Terán e.a. ‘But first let me take a selfie’: US adolescenten girls’ selfie activities, self objectivation, imaginary audience beliefs, and appearance concerns. Journal of Children and Media online, 28 November 2019.)

(Deel III Hoofdstuk Kenmerkende problemen Meisjes hebben het moeilijker)

Koppen is niet goed voor voetballertjes

    In Engeland mogen jonge voetballertjes niet meer leren koppen, omdat het te schadelijk is voor hun hersenen. De Nederlandse voetbalbond vindt die maatregel niet nodig. En zoals één van de officials op de televisie zei: ‘Als je niet jong leer koppen, leer je het nooit goed.’

Tja, wat is belangrijker?

Deze official gaf de indruk dat het wijdverbreide idee dat koppen slecht zou zijn alleen maar komt doordat het er zo hard en eng uitziet. Maar er zijn recente onderzoekscijfers die het Engelse besluit ondersteunen. Ze komen van de Amerikaanse Technische Universiteit van Virginia. 

Vrijwel al het koppen-onderzoek is gedaan onder spelers in de tienerleeftijd en volwassenen. Dit nieuwe onderzoek betrof kinderen van negen tot veertien jaar. De leeftijd waarop nog heel belangrijke neurologische ontwikkelingen zijn.

Zo moet bij deze kinderen de witte stof die als beschermend omhulsel om de zenuwbanen heen zit (de myeline) en die zenuwcellen beschermt tegen schokken nog dikker worden. Ook is een belangrijke factor dat bij hen het hoofd nog steeds relatief groot is ten opzichte van de rest van het lichaam, terwijl er nog niet voldoende spierontwikkeling in de nek is om klappen op dat hoofd op te vangen.

Hun hersenen hebben dus nogal wat te verduren bij het koppen.

Meer dan honderd jonge spelers uit zes verschillend teams deden vier seizoenen mee, zowel bij trainingen als bij wedstrijden. Zij droegen helmen met sensoren. Daarmee kon worden gemeten wat er tijdens het koppen met het hoofd en dus met de hersenen gebeurt. 

Bij het koppen springt een speler met kracht naar voren, zodat het hoofd in een versnelling raakt en bovendien een slingerbeweging maakt. De sterkte van de versnelling en de snelheid van de draaiende beweging werden vastgesteld. En achteraf werden de spelers neurologisch onderzocht op een eventuele hersenschudding. De resultaten werden vergeleken met die van tienerspelers en volwassenen.

Daaruit bleek dat die laatste groepen ongeveer twee keer zo zware schokken konden verdragen voor ze een hersenschudding kregen dan de jonge spelers. De  ‘schoktolerantie’ bij spelers tussen de negen en veertien jaar was ongeveer de helft. Nu is het volgens onderzoekers gelukkig wel zo dat hoe jonger de speler des te minder kracht hij gebruikt. Maar soms gaat het toch te hard. Daarom raden zij voor jonge spelers een helm aan.

(Bron: Eamon T. Campotaletto e.a. Development of a Concussion Risk Function for a Youth Population Using Head Linear and Rotational Acceleration. Annals of Biomedical Engeneering, 48, 2, 2019.

 

 

 

Ik ben een jongen, ik ben de baas

    Er is geen beginnen aan. Je kunt nog zo proberen kinderen bij te brengen dat jongens en meisjes, vrouwen en mannen gelijkwaardig zijn, ze blijven hardnekkig machtsverschillen zien. Vooral kleine jongetjes!
Dat bleek tenminste uit een gezamenlijk onderzoek van psychologen uit Noorwegen, Zwitserland en Libanon onder kinderen van drie tot zes jaar, die individueel meededen.

In het eerste experiment onder 403 kinderen, kreeg een kind een tekening te zien van twee sekseneutrale mensfiguren. De ene in een houding die overwicht uitstraalde, de andere in een wat timide houding. Om er zeker van te zijn dat het kind het onderscheid zag tussen de twee houdingen werd gevraagd wie hij of zij dacht dat de baas was. Daarna moesten ze aanwijzen wie zij dachten dat een jongen was en wie een meisje. Vanaf vier jaar wees de meerderheid van de kinderen de ‘overwicht-figuur’ aan als jongen. Dat gold zowel voor jongens als voor meisjes en zowel in Noorwegen, Zwitserland als Libanon. Landen die nogal verschillen in de maatschappelijke positie van vrouwen en mannen.

Alleen de driejarige maakten dit onderscheid nog niet.

Het tweede experiment met 160 kinderen werd alleen in Frankrijk gedaan met kinderen van vier en vijf jaar. De vraag was dan: ‘Dit zijn twee meisjes net als jij, wie van die twee zou jij willen zijn?’  Of ‘Dit zijn twee jongens, wie van die twee zou jij willen zijn?’ De meerderheid van de kinderen, meisjes zowel als jongens wezen dan de figuur met overwicht aan. Bij gelijke sekse wilden ze dus allemaal liever de baas zijn. 

Als vervolgens tegen meisjes werd gezegd: ‘Als dat andere kind nou een jongen was, wie zou je dan willen zijn?’ wezen de meisjes net zo vaak het overwicht-kind als het timide kind aan. Maar jongens die deze vraag kregen voorgelegd (‘als dat andere kind nou een meisje was’) wezen daarentegen unaniem de bazige figuur aan. Bij meisjes was gelukkig nog geen ijzersterk stereotiep te zien, maar bij jongens wel.

Het derde experiment werd uitgevoerd in Frankrijk en Libanon met 213 kinderen van vier en vijf jaar. Zij kregen twee marionetpoppen te zien, een jongen en een meisje. Daarna verdwenen die achter een scherm, waar twee korte toneelstukje tussen die twee te horen waren. Daarbij spraken zij beiden met dezelfde stem.

In het ene stukje spraken ze af met elkaar te gaan spelen. Eén van de twee wilde duidelijk zijn zin doordrijven wat betreft wat ze zouden gaan doen. In het andere stukje zouden ze een ijsje gaan kopen en werd duidelijk dat de ene meer geld bij zich had dan de ander.

Aan de kinderen de vraag wie van de twee zij dachten dat de jongen was. De meeste jongens wisten zeker dat het de pop was die zijn zin wilde doordrijven of die het meeste geld had.
Bij de meisjes was het fifty fifty. Er is dus nog hoop, maar het moet wel van de meisjes komen!

(Bron: Rawan Charafeddine e.a. How Preschoolers Associate Power with Gender in Male’Female Interactions: A Cross-Cultural Investigation. Sex Roles online, 6 januari 2020)

(Deel I Hoofdstuk Meisjes en  jongens Gender-identiteit)